تأثیر محلول پاشی اسیدآسکوربیک بر برخی از خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی ریحان (cimum basilicum) تحت سطوح مختلف رطوبتی خاک

تنش خشکی یکی از مهم ترین عوامل محیطی کاهش دهنده رشد و تولید گیاهان در جهان می باشد. بنابراین یافتن روش ها و استراتژی هایی برای القاء مقاومت به تنش یا اصلاح اثرات زیانبار تنش خشکی بر گیاهان مورد توجه زیادی قرار گرفته است. آسکوربیک اسید (ویتامین ث) یک آنتی اکسیدان غیرآنزیمی است که نقش آن در بهبود اثرات منفی تنش خشکی گزارش شده است. به منظور مطالعه اثرات رژیم های آبیاری مختلف (50، 70 و 90 درصد ظرفیت زراعی) و کاربرد برگی آسکوربیک اسید (در غلظت های صفر، 50، 100 و 200 میلی گرم در لیتر)، یک آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که رژیم های آبیاری اثرات معنی داری بر صفات مورد مطالعه داشته اند. با کاهش محتوی رطوبت خاک، صفات رشدی (ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد و سطح برگ ها، مجموع طول شاخه های جانبی و عملکرد پیکر رویشی تر و خشک)، میزان نسبی آب برگ و عملکرد اسانس کاهش یافت در حالی که نسبت ریشه به اندام های هوایی، دمای برگ، محتوی کلروفیل برگ، انباشت پرولین و مجموع قندهای محلول، مقدار مالون دی آلدهید، محتوی فنول و پروتئین کل و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی (کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز) افزایش یافت. تفاوت معنی داری بین تیمارهای تنش خشکی از نظر محتوی اسانس و تعداد شاخه های جانبی وجود نداشت. کاربرد برگی آسکوربیک اسید اثرات معنی داری بر صفات رشدی و فیزیولوژیکی داشت. با افزایش غلظت آسکوربیک اسید صفات رشدی (ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد و سطح برگ ها، مجموع طول شاخه های جانبی و عملکرد پیکر رویشی تر و خشک)، میزان نسبی آب برگ، محتوی کلروفیل برگ و محتوی و عملکرد اسانس افزایش یافت در حالی که دمای برگ، انباشت پرولین و مجموع قندهای محلول، مقدار مالون دی آلدهید و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی (کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز) کاهش یافت. کاربرد برگی آسکوربیک اسید تأثیر معنی داری بر تعداد شاخه های جانبی، نسبت ریشه به اندام های هوایی و محتوی فنول و پروتئین کل نداشت. نتایج آنالیز اسانس توسط دستگاههای گاز کروماتوگرافی (gc) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (gc/ms) نشان داد که لینالول، اوژنول، اپی- آلفا- کادینول و 1، 8- سینئول ترکیبات عمده شناسایی شده در اسانس بودند. مقدار لینالول با کاهش رطوبت خاک و یا افزایش غلظت آسکوربیک اسید افزایش یافت. در مجموع یافته های این تحقیق نشان داد که اثرات زیان آور تنش خشکی بر رشد و تولید اسانس گیاه ریحان می تواند با محلول پاشی آسکوربیک اسید کاهش داده شود.